کد مطلب:33699 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:109

چرا اهل سنت قیام در برابر حاکم جائر را جایز نمی شمرده اند











اما این موضوع یكی از مشكلات فقه اهل سنت است. در حال حاضر پاره ای از گروه های مخالف و مبارز در كشورهای عربی كه التزام عقیدتی دارند و می خواهند خلاف شرع نكند از این جهت گرفتاری جدی دارند. یعنی این گروه ها احتمال می دهند كه قیام مسلحانه در برابر حكومت جائر خلاف شرع باشد چرا كه این قول در فقه اهل سنت، سنت طولانی دارد كه حتی در برابر مردی همچون یزید نیز نمی توان با سلاح ایستاد، بلكه فقیهان و مردم باید حاكم جائر را به زبان امر به معروف كنند. همین و نه بیشتر. سر مطلب این بود كه اینان معتقد بودند. كه بیعت با شخص حاكم را نمی توان و نمی باید هر روز به بهانه ای شكست. اگر جواز آن گونه قیامها صادر شود، ممكن است كه هر روز هر كس به بهانه ای دست به اسلحه ببرد و در آن صورت دیگر هیچ گونه نظمی برقرار نخواهد ماند. رای اهل سنت درین باب به رای كسانی چون توماس هابز بسیار نزدیك است كه نظم و امنیت را به هر قیمتی خواهانند.

اهل سنت روایتی را از پیامبر (ص) نقل كرده اند كه ایشان فرمودند:

سلطان غشوم خیر من فتنه تدوم

یك سلطان ستمگر بهتر از یك فتنه ی بی پایان است.

یعنی اگر بنا باشد افراد به خود اجازه دهند كه در برابر سلاطین بایستند، آشوب ادامه خواهد یافت و هر روز نوبت به یك سلطان تازه می رسد و لذا جامعه هیچ گاه روی نظم به خود نخواهد دید. بنابراین می كوشیدند تا این باب را از همان ابتدا ببندند و از اینرو می گفتند كه سلطان، سلطان است و به دلیل قدرت و حشمتی كه دارد، حق حكومت نیز دارد اگر در برابر او ایستادگی شود فتنه ی بی پایانی در خواهد گرفت و به هیچ وجه معلوم نیست كه در پایان فتنه حتما سلطان عادلی بر سر كار بیاید و حقوق رعایا را محترم بشمارد و بر وفق قوانین اسلامی عمل كند. و چون وقوع چنین

[صفحه 274]

تحولی را از ممتنعات می شمردند. می گفتند كه برای حصول چنان آرزوی دیر رسی- كه هیچ امیدی به تحققش نیست- نمی توان فتوا داد هر گاه از سلطانی كار ناشایست یا ظالمانه سرزد، علیه او بشورید. این خلاف رای خردمندان است. لذا این گونه شورشها را جایز نمی دانستند و معتقد بودند كه در برابر حاكمان امر به معروف فقط در حد سخن رواست و نه بیشتر از آن. غزالی در كتاب «الحلال و الحرام» از احیاء العلوم آورده است كه:

السلطان الظالم الجاهل مهما ساعدته الشوكه و عسر خلعه و كان فی الاشتبدال به فتنه شائره لا تطاق، وجب تركه و وجبت الطاعه له كما تجب طاعه الامراء

سلطان ظالم جاهل شوكت مند اگر كنار زدنش مشكل باشد و موجب فتنه ی طاقت فرسا گردد، باید به حال خود وا نهاده شود و اطاعت از او واجب است...


صفحه 274.